สามัคคีเภทคำฉันท์
(
วัสสการพราหมณ์เริ่มทำอุบายทำลายสามัคคี )
ภุชงคประยาต ฉันท์ ๑๒
ทิชงค์ชาติฉลาดยล
คะเนกลคะนึงการ
กษัตริย์ลิจฉวีวาร ระวังเหือดระแวงหาย
เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร ปวัตน์วัญจโนบาย
มล้างเหตุพิเฉทสาย สมัครสนธิ์สโมสร
วัสสการพราหมณ์ผู้เฉลียวฉลาด
ได้คาดคะเนว่ากษัตริย์ลิจฉวีนั้นไม่มีความหวาดระแวงใดๆแล้ว
จึงเห็นว่านี่เป็นเวลาที่เหมาะสมที่จะเริ่มดำเนินแผนการทำลายความสามัคคี
ณ วันหนึ่งลุถึงกา ลศึกษาพิชากร
กุมารลิจฉวีวร
เสด็จพร้อมประชุมกัน
ตระบัดวัสสการมา
สถานราชเรียนพลัน
ธ แกล้งเชิญกุมารฉัน สนิทหนึ่งพระองค์ไป
วันหนึ่งเมื่อถึงเวลาศึกษาวิชาความรู้
กุมารลิจฉวีก็เสด็จมาอย่างพร้อมเพรียงกัน ทันใดนั้นวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้งเชื้อเชิญกุมารพระองค์หนึ่งที่สนิทด้วยไปพบ
ลุห้องหับรโหฐาน ก็ถามการณ์ ณ ทันใด
มิลี้ลับอะไรใน
กถาเช่น ธ ปุจฉา
จะถูกผิดกระไรอยู่ มนุษย์ผู้กระทำนา
และคู่โคก็จูงมา
ประเทียบไถมิใช่หรือ
ที่ห้องส่วนตัว
แล้วถามเรื่องที่ไม่ใช่ความลับอะไร เช่น
ถามว่าชาวนาจูงวัวคู่หนึ่งมาเพื่อใช้ไถนาใช่หรือไม่
กุมารลิจฉวีขัตติย์ ก็รับอรรถอออือ
กสิกเขากระทำคือ
ประดุจคำพระอาจารย์
ก็เท่านั้น ธ เชิญให้
นิวัตในมิช้านาน
ประสิทธิ์ศิลป์ประศาสน์สาร
สมัยเลิกลุเวลา
กุมารลิจฉวีเห็นด้วยว่าชาวนานั้นกระทำดังคำของอาจารย์
ถามเพียงเท่านั้นวัสสการพราหมณ์ก็เชิญกุมารลิจฉวีกลับออกไป เมื่อถึงเวลาเลิกเรียน
อุรสลิจฉวีสรร พชวนกันเสด็จมา
และต่างซักกุมารรา
ชองค์นั้นจะเอาความ
พระอาจารย์สิเรียกไป ณ ข้างใน ธ ไต่ถาม
อะไรเธอเสนอตาม
วจีสัตย์กะส่ำเลา
เหล่าโอรสลิจฉวีต่างพากันซักไซ้กุมารพระองค์นั้นว่า
ที่พระอาจารย์เรียกเข้าไปข้างในนั้นได้ไต่ถามอะไรบ้าง ขอให้บอกความจริงแก่พวกเรามา
กุมารนั้นสนองสา รวากย์วาทตามเลา
เฉลยพจน์กะครูเสา
วภาพโดยคดีมา
กุมารอื่นก็สงสัย มิเชื่อในพระวาจา
สหายราช ธ พรรณนา
และต่างองค์ก็พาที
กุมารพระองค์นั้นได้เล่าเรื่องราวที่พระอาจารย์เรียกไปถามให้ฟังตามความเป็นจริง
แต่กุมารพระองค์อื่นสงสัยไม่เชื่อในคำพูดของสหาย กุมารแต่ละพระองค์ต่างพูดคุยกัน