สามัคคีเภทคำฉันท์

สามัคคีเภทคำฉันท์

( วัสสการพราหมณ์เริ่มทำอุบายทำลายสามัคคี )

ภุชงคประยาต ฉันท์ ๑๒

          ทิชงค์ชาติฉลาดยล                  คะเนกลคะนึงการ

กษัตริย์ลิจฉวีวาร                              ระวังเหือดระแวงหาย

          เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร         ปวัตน์วัญจโนบาย

มล้างเหตุพิเฉทสาย                            สมัครสนธิ์สโมสร

วัสสการพราหมณ์ผู้เฉลียวฉลาด ได้คาดคะเนว่ากษัตริย์ลิจฉวีนั้นไม่มีความหวาดระแวงใดๆแล้ว จึงเห็นว่านี่เป็นเวลาที่เหมาะสมที่จะเริ่มดำเนินแผนการทำลายความสามัคคี

         ณ วันหนึ่งลุถึงกา                   ลศึกษาพิชากร

กุมารลิจฉวีวร                                เสด็จพร้อมประชุมกัน

         ตระบัดวัสสการมา                  สถานราชเรียนพลัน

ธ แกล้งเชิญกุมารฉัน                        สนิทหนึ่งพระองค์ไป

วันหนึ่งเมื่อถึงเวลาศึกษาวิชาความรู้ กุมารลิจฉวีก็เสด็จมาอย่างพร้อมเพรียงกัน ทันใดนั้นวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้งเชื้อเชิญกุมารพระองค์หนึ่งที่สนิทด้วยไปพบ

         ลุห้องหับรโหฐาน                   ก็ถามการณ์ ณ ทันใด

มิลี้ลับอะไรใน                                กถาเช่น ธ ปุจฉา

        จะถูกผิดกระไรอยู่                   มนุษย์ผู้กระทำนา

และคู่โคก็จูงมา                              ประเทียบไถมิใช่หรือ

ที่ห้องส่วนตัว แล้วถามเรื่องที่ไม่ใช่ความลับอะไร เช่น ถามว่าชาวนาจูงวัวคู่หนึ่งมาเพื่อใช้ไถนาใช่หรือไม่

        กุมารลิจฉวีขัตติย์                    ก็รับอรรถอออือ

กสิกเขากระทำคือ                           ประดุจคำพระอาจารย์

        ก็เท่านั้น ธ เชิญให้                   นิวัตในมิช้านาน

ประสิทธิ์ศิลป์ประศาสน์สาร                สมัยเลิกลุเวลา

กุมารลิจฉวีเห็นด้วยว่าชาวนานั้นกระทำดังคำของอาจารย์ ถามเพียงเท่านั้นวัสสการพราหมณ์ก็เชิญกุมารลิจฉวีกลับออกไป เมื่อถึงเวลาเลิกเรียน

        อุรสลิจฉวีสรร                        พชวนกันเสด็จมา

และต่างซักกุมารรา                          ชองค์นั้นจะเอาความ

        พระอาจารย์สิเรียกไป               ณ ข้างใน ธ ไต่ถาม

อะไรเธอเสนอตาม                           วจีสัตย์กะส่ำเลา

เหล่าโอรสลิจฉวีต่างพากันซักไซ้กุมารพระองค์นั้นว่า ที่พระอาจารย์เรียกเข้าไปข้างในนั้นได้ไต่ถามอะไรบ้าง ขอให้บอกความจริงแก่พวกเรามา

        กุมารนั้นสนองสา                    รวากย์วาทตามเลา

เฉลยพจน์กะครูเสา                          วภาพโดยคดีมา

        กุมารอื่นก็สงสัย                      มิเชื่อในพระวาจา

สหายราช ธ พรรณนา                      และต่างองค์ก็พาที

        กุมารพระองค์นั้นได้เล่าเรื่องราวที่พระอาจารย์เรียกไปถามให้ฟังตามความเป็นจริง แต่กุมารพระองค์อื่นสงสัยไม่เชื่อในคำพูดของสหาย กุมารแต่ละพระองค์ต่างพูดคุยกัน